નવી દિલ્હી, તા.૧૨
કંબોડિયાનો ધ્વજ વિશ્વનો એકમાત્ર રાષ્ટ્રધ્વજ છે, જેના પર મંદિરનું ચિત્ર અંકિત કરવામાં આવ્યું છે. છેલ્લા ઘણા વર્ષોમાં આ ધ્વજ ઘણી વખત બદલાયો, પરંતુ દરેક વખતે તેના ધ્વજમાં મંદિરનું ચિત્ર ચોક્કસ હતું. કંબોડિયાના આ રાષ્ટ્રીય ધ્વજને ૧૯૮૯માં સ્વીકારવામાં આવ્યો હતો અને ૧૯૯૩માં તેને સરકાર તરફથી સંપૂર્ણ મંજૂરી મળી હતી. ૧૮૭૫ થી, અંગકોર વાટનું મંદિર કંબોડિયાના ધ્વજમાં મૂકવામાં આવ્યું હતું. જેમાં ઉપર અને નીચે વાદળી પટ્ટા અને મધ્યમાં લાલ પટ્ટી અને મધ્યમાં મંદિરનું ચિત્ર હતું. ૧૯૪૮માં કંબોડિયાની આઝાદી બાદ તેને રાષ્ટ્રીય ધ્વજ બનાવવામાં આવ્યો. તે ૦૯ ઓક્ટોબર ૧૯૭૦ સુધી ચલાવવામાં આવ્યું હતું. જ્યાં સુધી દેશનું નામ બદલીને ખ્મેર રિપબ્લિક કરવામાં આવ્યું ન હતું. પછી લોન નોલે તેના માટે નવો ધ્વજ રજૂ કર્યો. ખ્મેર પ્રજાસત્તાક ખ્મેર રૂજના શાસન હેઠળ ૧૯૭૫ સુધી ચાલ્યું. આ પછી, કંબોડિયાનું નામ ફરીથી ડેમોક્રેટિક કમ્પુચેઆ થઈ ગયું, જે ૧૯૭૫ થી ૧૯૭૯ સુધી અસ્તિત્વમાં હતું. પછી તેણે તેનો ધ્વજ બદલ્યો અને પીળા રંગમાં ત્રણ ટાવરની અંગકોર વાટ ડિઝાઇન સાથે લાલ ધ્વજનો ઉપયોગ કર્યો. કંબોડિયા પર વિયેતનામીના આક્રમણ બાદ ૧૯૭૯માં રિપબ્લિક ઓફ કમ્પુચીઆની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. ૧૯૯૩ માં, ૧૯૪૮ ના કંબોડિયન ધ્વજને ફરીથી અપનાવવામાં આવ્યો. હવે આ કંબોડિયાનો રાષ્ટ્રીય ધ્વજ છે. જાે કે કંબોડિયાનું નામ બદલાયું છે અથવા ત્યાં શાસન આવ્યું છે, પરંતુ અંગકોર વાટનું મંદિર હંમેશા તેના ધ્વજ પર રહ્યું છે. પરંતુ તમને નવાઈ લાગશે કે જાે શાસન દરમિયાન કંબોડિયાનું નામ બદલાયું તો તેની સાથે તેનો ધ્વજ પણ બદલાઈ ગયો. છેલ્લા ૧૭૦ વર્ષમાં આ દેશનો રાષ્ટ્રધ્વજ ૦૯ વખત બદલાયો છે. જાે કે, પ્રસિદ્ધ અંગકોર વાટ જેની તસવીર કંબોડિયાના રાષ્ટ્રધ્વજ પર છે તે મહિધરપુરાના રાજાઓએ ૧૨મી સદીમાં બનાવ્યું હતું. તેમાં પાંચ મિનારો છે, પરંતુ આ તમામ મિનારા હંમેશા ધ્વજ પર વપરાતા શૈલીયુક્ત સંસ્કરણમાં દર્શાવવામાં આવતા નથી. સપ્ટેમ્બર ૧૯૯૩માં રાજાશાહી પુનઃસ્થાપિત કરવામાં આવી હતી, ૧૯૪૮ના ધ્વજને તે વર્ષના જૂનમાં ફરીથી અપનાવવામાં આવ્યો હતો, જેમાં ત્રણ મિનારાઓ છે. ગિનિસ વર્લ્ડ રેકોર્ડ આ મંદિરને વિશ્વનું સૌથી મોટું ધાર્મિક માળખું માને છે. મૂળરૂપે તે હિન્દુ મંદિર તરીકે બનાવવામાં આવ્યું હતું. રાજા સૂર્યવર્મન ૈંૈં દ્વારા બનાવવામાં આવેલ આ મંદિર મૂળ ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત હતું. ૧૨મી સદી દરમિયાન તે ધીમે ધીમે બૌદ્ધ મંદિરમાં પરિવર્તિત થયું. તેને “હિન્દુ-બૌદ્ધ” મંદિર તરીકે પણ વર્ણવવામાં આવે છે. આ મંદિર ૨૮ વર્ષમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું. કહેવાય છે કે દિવાકર પંડિત નામના બ્રાહ્મણની વિનંતી પર રાજા સૂર્યવર્મન દ્વિતીયએ આ મંદિર બનાવવાનું શરૂ કર્યું હતું. અંગકોર વાટના તમામ મૂળ ધાર્મિક સ્વરૂપો હિન્દુ ધર્મમાંથી લેવામાં આવ્યા હતા. તે રાજ્ય મંદિર અને રાજાની રાજધાની તરીકે બનાવવામાં આવ્યું હતું. મંદિરની પૂર્ણાહુતિ અને સુશોભન અધૂરું છોડીને રાજાના મૃત્યુ પછી તરત જ કામ બંધ થઈ ગયું હોય તેવું લાગે છે. જાે કે પાછળથી નવા રાજા, જયવર્મન ફૈંૈં એ તેનું કામ પુનઃસ્થાપિત કર્યું. પરંતુ આ દરમિયાન, કંબોડિયામાં બૌદ્ધ ધર્મનો ફેલાવો શરૂ થયો અને જ્યારે રાજાએ તે ધર્મ અપનાવ્યો, ત્યારે અંગકોર વાટ પણ ધીમે ધીમે બૌદ્ધ સ્થળમાં ફેરવાઈ ગયું. ઘણી હિંદુ શિલ્પોને બૌદ્ધ કલા દ્વારા બદલવામાં આવી હતી.
